Xuân chẳng về trong khắp mọi nhà
         Lòng người thiếu mẹ thiếu cỏ hoa
         Miếng ngon muốn để dành dâng mẹ
         Nghi ngút hương đèn, luống xót xa!

   Nỗi xót xa đó dường như được nhân lên nhiều lần trong lễ cài hoa hồng mùa Vu-lan Báo Hiếu. Các em Phật tử đã hỏi tôi trước khi cài hoa hồng: "Thưa thầy, thầy còn mẹ hay đã mất mẹ?" Nhớ về mẹ thì lòng tôi lại đau. Nếu còn mẹ, các em sẽ cài trên áo quý thầy đóa màu hồng tượng trưng sự hạnh phúc được sống trong tình mẹ, còn những ai mất mẹ, các em sẽ cài đóa hoa màu trắng. Nhìn bên cạnh, thấy có thầy dù lớn tuổi hơn mình nhiều vẫn được cài lên áo đóa hoa màu hồng, tôi càng thấy tủi hơn với màu trắng tang thương:

         Mỗi một mùa cây lá rụng vàng
         Mỗi lần khóc mẹ đón thu sang
         Hoa nở áo ai màu đỏ thắm
         Riêng con hoa trắng luống bẽ bàng!

   Rồi từ bẽ bàng đưa đến hổ thẹn khi xét thấy mình đường tu còn vụng về nông nỗi, đời cũng không mà đạo cũng không làm được chút gì cho mẹ để đền đáp ân đức sinh thành trong muôn một. Gẫm lại các bậc hiền thánh ngày xưa, cũng như gương hiếu đức Mục-kiền-liên, tôi lại càng thêm hổ thẹn:

           Bẽ bàng nhớ mẹ đức cưu mang
           Ân nặng bằng non khó nghĩ bàn
           Thân đã xuất gia, ân chưa đáp
           Thẹn lòng khi đến hội Vu-lan.

   Chúng ta nhiều khi không ý thức và trân quý hạnh phúc mà mình đang có, ví dụ như sự hiện hữu của Mẹ; đến khi mất rồi, chúng ta mới biết ra thì đã quá muộn màng. Tôi cũng vậy, nỗi đau mất mẹ đã trở thành bài học vô thường lớn trong đời, giúp tôi tinh tấn hơn trên con đường Đạo.

   Rồi một hôm tôi bỗng gặp lại Mẹ. Từ mùa Vu-lan đó cho đến bây giờ, khi các em Phật tử hỏi tôi: "Thưa thầy, thầy cài hoa hồng màu gì?" Tôi mĩm cười trả lời trong hạnh phúc:"Hoa màu hồng." Vâng, đóa hoa hồng của tôi đã một lần phai màu thành trắng vì mình mất mẹ. Giờ đây đóa hoa trắng đó lại hóa thành hồng, một màu hồng bất diệt, vì tôi đã tìm gặp Mẹ. Một người Mẹ chưa từng mất. Dù chưa đắc Thánh quả và có thần thông để tìm được mẹ như Ngài Mục-kiền-liên, tôi đã tìm gặp Mẹ bằng Chánh Kiến Phật Pháp. 

   Là người xuất gia, tôi đang sống trong tình thương yêu và hộ trì của các Phật tử xa gần. Đây là những người Mẹ "bây giờ và ở đây" trong cuộc sống hàng ngày. Những người Mẹ này, không phân biệt giới tính hay màu da, đã giúp đỡ tôi một cách vô tư, không tính toán từ lúc tôi mới đi tu ở Việt Nam cho đến lúc du học và hoằng hóa ở các nước như Đài Loan, Nhật Bản, Mỹ và Canada. 

   Tôi cũng tìm được Mẹ qua những người nghèo khổ neo đơn, những người đang khổ đau về mặt vật chất hay tinh thần cần tôi giúp đỡ. Không phải Kinh Phạm Võng Bồ-tát Giới nói: "Tất cả người nam là cha ta, tất cả người nữ là mẹ ta, mỗi đời ta đều từ đó mà sinh ra; nên chúng sinh trong sáu đường đều là cha mẹ của ta cả" hay sao? Nhìn đại dương qua từng con sóng nhấp nhô, chúng ta thấy có sinh có diệt. Như nếu nhìn đại dương như toàn thể, đại dương thực chưa từng sinh chưa từng diệt. Nhìn cha mẹ một đời có sinh có tử, nhưng nếu nhìn cha mẹ trong vô lượng đời, thì cha mẹ lúc nào cũng ở quanh ta.

   Cho nên, một hành hành giả phát Bồ-đề tâm, trên cầu thành Phật, dưới độ chúng sinh, phải thấy tất cả chúng sinh đều là cha mẹ của mình. Cho nên, việc đền ơn đáp nghĩa cho cha mẹ không bao giờ trễ. Tôi không còn phải ngậm ngùi than thở như Tử Lộ, học trò của Khổng tử khi xưa: "Than ôi, cây muốn lặng mà gió không ngừng; con muốn báo hiếu mà mẹ cha đã mất." Tôi lòng tự dặn lòng, hãy cố gắng tu học và hoằng pháp để đền ơn đáp nghĩa của đàn na tín thí cũng như của tất cả chúng sinh, cũng chính là báo hiếu cho cha mẹ nhiều đời nhiều kiếp của mình. 

   Mùa Vu-lan lại về, con chắp tay cầu nguyện đức Phật gia hộ cho Mẹ, những đàn na tín thí ân nghĩa và tất cả chúng sinh xa gần, được sống an lành trong ánh từ quang để sớm chuyển mê khai ngộ, thành tựu quả giác ngộ vô thượng. Con cũng cầu nguyện đức Phật gia hộ có đủ niềm tin, nghị lực, trí tuệ và tâm từ bi để vượt qua mọi gian khó, thử thách và ma chướng, đi trọn con đường tu học và hoằng Pháp lợi sinh, cũng là con đường đền ơn cha mẹ nhiều đời nhiều kiếp. Con xin dâng lên Mẹ đóa hoa hồng bất diệt.

            Sakya Minh-Quang.